Εκλογές και κόμματα
Του Νίκου Κωνσταντινίδη.
Υπάρχουν τρεις κατηγορίες βοσκών, έλεγε ο Ζαν Πωλ Σαρτρ. Αυτοί που θέλουν το πρόβατο για το μαλλί του, αυτοί που το θέλουν για το κρέας του κι αυτοί που το θέλουν για το γάλα του. Κανείς τους δεν το θέλει μόνο σαν πρόβατο. Κάπως έτσι συμβαίνει και με τα κόμματα. Κανείς δεν θέλει ένα κόμμα σαν σκέτο κόμμα, αλλά σε συνάρτηση με τη σχέση που έχει ο ίδιος με αυτό. Ο λαός θα αποτελεί διαχρονικά το μαύρο πρόβατο του Σαρτρ.
Σχετικά με τις εκλογές οι πρώτες μάχες που δίνονται είναι οι εσωκομματικές. Κι είναι αυτές που αφορούν στην κατάρτιση των ψηφοδελτίων. Ποιοι θα είναι σ’ αυτά και ποιοι θα μείνουν έξω από αυτά. Ποιοι καθορίζουν τη συγκρότησή τους και με ποια κριτήρια. Κι αφού τα κόμματα δεν είναι κοινωνίες αγγέλων αλλά ανθρώπων, προηγούνται όσοι έχουν την στήριξή τους.
Το κάλεσμα σε «νέους αγώνες, σε μάχες λαμπρές για το μέλλον όλων μας» είναι ένα σύνθημα ευρείας αποδοχής που μας βρίσκει όλους σύμφωνους. Το θέμα είναι, αν πράγματι η ζωή και μετά τις εκλογές θα αλλάξει για όλους ή μόνο για λίγους: Η απάντηση είναι ότι σίγουρα θα αλλάξει για όσους εκλεγούν βουλευτές. Αλλά και για αρκετούς από αυτούς που δεν θα εκλεγούν, με δεδομένο να γίνει κυβέρνηση το κόμμα τους. Κάπου θα βολευτούν κι αυτοί και μάλιστα με παχυλή αμοιβή.
Όπως στα περισσότερα παιχνίδια, έτσι και στην πολιτική, παιχνίδι είναι άλλωστε κι αυτή, υπάρχουν και τα «στημένα». Στην εποχή μας εκτός από τα παιχνίδια είναι “στημένα” και τα ψηφοδέλτια, ανάλογα με ποιον ευνοεί η σύνθεσή τους. Τα περί αξιοκρατίας, ιδεολογίας κι άλλων είναι για τους αγαθούς και τους καλοπροαίρετους.
Για να μπει κανείς στο πανεπιστήμιο πρέπει πρώτα να πάει στο δημοτικό, μετά στο γυμνάσιο και κατόπιν στο λύκειο. Και στην περίπτωση που τα πάει καλά στις πανελλήνιες, συνεχίζει στο Πανεπιστήμιο. Αλλιώς, μπορεί να σπουδάσει σε ξένη χώρα, ευρωπαϊκή, βαλκανική ή άλλη, ανάλογα με το βαλάντιο που διαθέτει και το επίπεδο σπουδών που επιθυμεί.
Για να γίνει όμως ένας βουλευτής η διαδικασία είναι πιο απλή κι αντίθετη σε κάθε λογική. Γιατί ένας βουλευτής δεν χρειάζεται να έχει περάσει προηγουμένως από τα στάδια της δημοτικής και της περιφερειακής αυτοδιοίκησης. Δεν χρειάζεται καν να ξέρει τα προβλήματα του τόπου του. Ούτε και απαιτείται να κατοικεί στην πόλη που πολιτεύεται.
Άνθρωποι δίχως αυτοδιοικητική δράση, δίχως καμία εργασιακή εμπειρία, δίχως να έχουν ουδέποτε κοπιάσει, δίχως να γνωρίζουν από ανεργία, ανέχεια ή φτώχεια, δίχως οποιαδήποτε ενεργή παρουσία στα κοινά, ποτέ και πουθενά, ζητούν με περισσή αλαζονεία από έναν ευκολόπιστο λαό, στο όνομα δήθεν του δίκαιου αγώνα τους, να τον εκπροσωπήσουν στη Βουλή, κι ας μην έχουν κάτι το κοινό μαζί του. Ας αγνοούν ακόμη κι αυτή την ύπαρξή του.
Νόμος απαράβατος της Φύσης: ξεκινάς από χαμηλά για να φτάσεις ψηλά. Από το πλατύσκαλο ως το κεφαλόσκαλο παντού στην έξω ζωή μεσολαβεί η σκάλα, με εξαίρεση την πολιτική. Εκεί μπορεί να “φυτευτείς” κατευθείαν στην κορυφή, γιατί εκεί δεν ισχύουν οι φυσικοί κανόνες. Γιατί στην πολιτική μπορείς να πηδήξεις από το πλατύσκαλο στο κεφαλόσκαλο με ένα σάλτο, αλά Καϊλή. Δηλαδή από της σχολής στης βουλής ή της ευρωβουλής το έδρανο.
Στην πολιτική δεν απαιτείται επίσης βιωματική εμπειρία. Μπορείς να φωνάζεις για την αδικία, αλλά ο ίδιος να μην την έζησες ποτέ. Να μιλάς για ανισότητα αλλά ο ίδιος και να μην τη βίωσες. Μπορείς να καλείς τον κόσμο σε αγώνες, αλλά ο ίδιος ή η ίδια να μην αγωνίστηκες ποτέ.
Στην πολιτική τα πάντα επιτρέπονται, όταν λείπει η εμπειρία και η αυτογνωσία. Όταν λείπει η ηθική και η δικαιοσύνη. Όταν η εκλογή σου γίνει αυτοσκοπός, κι αντί άλλης δουλειάς, προτιμάς τον τίτλο του βουλευτή ή της βουλεύτριας. Διαφορετικά δεν έχει καμιά σημασία, αν τα κόμματα λέγονται διαφορετικά, όταν η νοοτροπία σ’ αυτά είναι ίδια.
Ένα κόμμα για να είναι δημοκρατικό πρέπει να τολμά και να ανοίγεται στο λαό. Οι αποφάσεις του είναι στέρεες, όταν βγαίνουν μέσα από ανοιχτές συνελεύσεις. Όσο ένα κόμμα είναι οργανωτικά νεκρό κι όσο μένει μακριά από το λαό, θα πάθει ότι και το στρείδι, που κλείνεται στον εαυτό του και στεγνώνει.
Η άποψη να έχουμε ένα κόμμα μικρό στα μέτρα των δυνατοτήτων μας για να μπορούμε να το ελέγχουμε, από ένα κόμμα μεγάλο που δεν θα έχουμε τον έλεγχό του, οδηγεί στη συρρίκνωσή του ιδίου του κόμματος. Ο μέγας Αλέξανδρος έγινε Μέγας, όταν έβγαλε την Ελλάδα έξω από τα όριά της. Το ίδιο οφείλει να κάνει και η κάθε «προοδευτική συμμαχία». Να ανοιχτεί στην κοινωνία με εκείνους που αυξάνουν τη δύναμή της.
