My Twitter Feed

21 Σεπτεμβρίου, 2021

ΕΙΔΗΣΕΙΣ.ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ:

Τον έπιασαν με 21 κιλά κάνναβη -

Δευτέρα, 20 Σεπτεμβρίου, 2021

Τα προβλήματα στην Εκπαίδευση -

Δευτέρα, 20 Σεπτεμβρίου, 2021

“Φιλική” επίσκεψη Καστανίδη -

Δευτέρα, 20 Σεπτεμβρίου, 2021

Κρίσιμη κατάσταση για 22χρονο εργάτη -

Κυριακή, 19 Σεπτεμβρίου, 2021

Επίσκεψη Ν. Ανδρουλάκη στο νομό -

Κυριακή, 19 Σεπτεμβρίου, 2021

Σοβαρές καταγγελίες για το ΓΝΚ -

Κυριακή, 19 Σεπτεμβρίου, 2021

Υποσχέσεις Στύλιου για αρδευτικά -

Σάββατο, 18 Σεπτεμβρίου, 2021

Ξανθός: Σπάνε τη κοινωνική συνοχή -

Σάββατο, 18 Σεπτεμβρίου, 2021

Δίδυμες Καπναποθήκες

Του Θανάση Βαφειάδη.


Οι δίδυμες καπναποθήκες ή καπναποθήκες Άγκο – Ποπώφ, όπως τις αναφέρει ο Αριστείδης Λευκίδης, κτίζονται στα τέλη του 19ου αι., σε μια εποχή που οι μεγάλοι καπνέμποροι και οι εξαγωγικοί καπνεμπορικοί οίκοι οικοδόμησαν ιδιόκτητες καπναποθήκες στις καπνεμπορικές πόλεις. Το Κιλκίς ήταν μια από αυτές. (Οι πρώτες καπναποθήκες στη Καβάλα κτίζονται το 1860 ενώ η πρώτη καπναποθήκη της Δράμας κτίστηκε το 1874).

Το συγκρότημα περιλαμβάνει δυο εντυπωσιακά επιμήκη κτίρια, το ένα διώροφο και το άλλο τριώροφο, που με την παρουσία τους δέσποζαν στο κέντρο της πόλης, όπως φαίνεται από τις παλιές φωτογραφίες και τα ταχυδρομικά δελτάρια. Ο Αντ. Γαλάνης υποδιοικητής Κιλκίς το 1916 αναφέρει: «Ο δρόμος από τον σταθμό του Σαρή Γκιολ προς το Κιλκίς είναι λίγο ανηφορικός και μόνο όταν φθάσαμε σ’ απόστασι 300 περίπου μέτρων από την πόλι, μας παρουσιάσθησαν αριστερά του δρόμου, δυο νεόχτιστα μεγάλα κτίρια, οι καπναποθήκες και δεξιά ένας συνοικισμός με χαμωκέλες και δεξιά κι αριστερά του δρόμου από παράγκες καταστήματα της αγοράς».

Ο εσωτερικός χώρος των καπναποθηκών ήταν ενιαίος. Στο ισόγειο αποθηκεύονταν τα ανεπεξέργαστα καπνά, αραδιασμένα πάνω σε κρεβαταριές για να αερίζονται και να μη σαπίζουν. Τη φροντίδα αυτών των καπνών είχαν οι στοιβαδόροι, οι οποίοι μετέφεραν στην πλάτη τους ανεπεξέργαστα δέματα στο σαλόνι της επεξεργασίας και όταν αυτά γινόταν δέματα τα μετέφεραν πάλι στις κρεβαταριές για να στεγνώσουν. Το σαλόνι βρισκόταν στον όροφο των καπναποθηκών και εδώ γινόταν η επεξεργασία του καπνού από τους «ντεξήδες» και τους «πασταλτζήδες», που καθισμένοι σταυροπόδι σε ψάθες διάλεγαν τα ανεπεξέργαστα καπνά και τα μετέτρεπαν σε δέματα ανάλογα με τη ποιότητα τους.

Παρόλο που προορίζονταν για βιομηχανική χρήση, η εξωτερική τους κατασκευή ήταν προσεγμένη με ενδιαφέροντα διακοσμητικά στοιχεία. Πιο εντυπωσιακό είναι το κτίριο που βρίσκεται προς την πλευρά της Ούλοφ Πάλμε. Οι όψεις του κτιρίου διακοσμούνται με οριζόντιες ραβδώσεις, τις λεγόμενες σκοτίες, και τα ανοίγματα φέρουν πλαίσιο με τονισμένο το κλειδί από τραβηχτό κονίαμα.

Οι στέγες είναι δίρριχτες κεραμοσκεπείς και η απόληξη τους σχηματίζει τριγωνικό αέτωμα. Σε κάθε αέτωμα υπάρχουν δυο κυκλικοί, πλαισιωμένοι με κορνίζα, φεγγίτες.

Στο κέντρο του αετώματος υπάρχει στρογγυλό άνοιγμα («το μάτι του βοδιού»), με κορνίζα από ομόκεντρους κύκλους διαφορετικής διατομής.

Η επικοινωνία μεταξύ των ορόφων γίνεται με ξύλινες κλίμακες ενώ ξύλινα υποστυλώματα και δοκοί στηρίζουν τα επίσης ξύλινα δάπεδα.

Τα κτίρια των καπναποθηκών διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στη ζωή της πόλης. Στέγασαν προσωρινά τους πρώτους πρόσφυγες που έφθασαν από τη Στρώμνιτσα τον Αύγουστο του 1913 και το ίδιο συνέβη και με τα επόμενα κύματα προσφύγων. Ο ανταποκριτής του ΣΚΡΙΠ στις 14/9/1913 έγραφε χαρακτηριστικά: «Μια περιοδεία προ τας οικίας των προσφύγων δεν είνε βεβαίως περιττή. Διηυθύνθημεν πρώτον εις το μέγαν κτήριον της εταιρείας των καπνών εις τα δυο του οποίου πατώματα στεγάζονται περί τας 50 οικογένειαι. Σχετικώς επί του παρόντος είνε ευχαριστημέναι, πρέπει όμως να χωρισθή το οίκημα τούτο ως και το άλλο εις ανάλογα διαμερίσματα, διότι έρχεται ο χειμών και δεν είνε δυνατόν εντός του χάους του καταστήματος εκείνου να ανθέξουν οι δυστυχείς πρόσφυγες εις το ψύχος».

Από το 1922 μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1990 το συγκρότημα περιήλθε στην κυριότητα του ελληνικού στρατού και χρησιμοποιήθηκε για στρατιωτικούς σκοπούς. Αρχικά εγκαταστάθηκε το 13ο Σύνταγμα Πεζικού, και μάλιστα διοικητής του ανέλαβε το 1927 ο Στέφανος Σαράφης, ο οποίος στις «Ιστορικές αναμνήσεις» του περιέγραψε τις δύσκολες συνθήκες στρατωνισμού: «Παρέδωκα την υπηρεσία μου και έφυγα για το Κιλκίς όπου παρέλαβα τη διοίκηση του 13ου Συντάγματος. Το σύνταγμα ήταν εγκατεστημένο υπό δυσμενείς συνθήκες. Δεν υπήρχαν στρατώνες αλλά στρατωνίζονταν σε κάτι καπναποθήκες».

Την περίοδο του εμφυλίου λειτούργησαν σαν φυλακές (τμήμα μεταγωγών). Στις καπναποθήκες στεγάσθηκαν και οι λεγόμενοι «ανταρτόπληκτοι», άλλοι εκ των οποίων έφυγαν από τις εστίες τους φοβούμενοι τους αντάρτες και άλλοι διώχθηκαν με τη βία από το στρατό και τη χωροφυλακή για να διευκολυνθούν οι εκκαθαριστικές επιχειρήσεις των κυβερνητικών στρατευμάτων που ήθελαν να αντιμετωπίσουν τους αντάρτες σε νεκρωμένες έρημες περιοχές. Σε ανταπόκριση του ΕΜΠΡΟΣ από το Κιλκίς στις 21-7-1947 γραφόταν: «Ερειπωμένες καπναποθήκες, χωρίς τζάμια, χωρίς παράθυρα και τρύπιες στέγες γεμίσανε κόσμο. Τις επισκεφθήκαμε. Δύσκολα μπορεί να περιγράψει κανείς την αθλιότητα που βασιλεύει εκεί μέσα. Κάθε οικογένεια στις τεράστιες αποθήκες έχει χωρίσει με τσίγκους, ξύλα και πέτρες ένα μικρό δωματιάκι. Εκεί μέσα άντρες, γυναίκες, παιδιά κοιμούνται, τρώνε, μαγειρεύουν. Δράμα. Οι καπνοί από τις πρωτόγονες αυτές κουζίνες πνίγουν την ατμόσφαιρα».

Η τελευταία χρήση τους ήταν η στέγαση του στρατιωτικού πρατηρίου της 6ης Μεραρχίας μέχρι τη δεκαετία του 1990.

Το 1997 οι 2 καπναποθήκες και ο περιβάλλον χώρος με απόφαση του ΥΠΠΟ χαρακτηρίστηκαν ως διατηρητέα μνημεία «διότι αποτελούν σημαντικά δείγματα ειδικής αρχιτεκτονικής με αξιόλογα μορφολογικά στοιχεία που αποτελούν μαρτυρίες της οικονομικής ζωής της πόλης στα τέλη του περασμένου αιώνα».

Ανάρτηση στο facebook https://www.facebook.com/thvafeiadis

Σχολιάστε