Ανεξέλεγκτο κυνήγι χρυσού και στην ΠΓΔΜ;
Άγνοια και βαθιά ανησυχία εκφράζει η Επιτροπή με αφορμή την ερώτηση του Ν. Χρυσόγελου, ευρωβουλευτή των Οικολόγων Πράσινων / Ομάδα των Πράσινων στο Ευρωκοινοβούλιο σχετικά με τις σχεδιαζόμενες εξορύξεις χρυσού στην Ilovica της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας (ΠΓΔΜ).
Πρόκειται για περιοχή που βρίσκεται στη λεκάνη απορροής του ποταμού Στρυμώνα, πολύ κοντά στα σύνορα με Βουλγαρία και Ελλάδα και σύμφωνα με τη Διεθνή Συνθήκη του Espoo για τη Διασυνοριακή Ρύπανση (1994), οι χώρες αυτές ως «επηρεαζόμενα μέλη», θα πρέπει να συμμετέχουν στη διαδικασία έγκρισης. Η περιεκτικότητα των εδαφών σε χρυσό δεν υπερβαίνει τα 0,32 γραμμάρια/τόνο, σύμφωνα με την εταιρεία Euromax Resources στην οποία παραχωρήθηκε μεταλλοφόρο κοίτασμα χρυσού-χαλκού έκτασης 5 km2, ενώ συνολικά υπολογίζεται ότι το κοίτασμα περιλαμβάνει 3,8 εκατομμύρια ουγγιές χρυσού.
Όπως όμως αναφέρει ο ευρωπαίος Επίτροπος Stefan Füle, υπεύθυνος για τη Διεύρυνση και την ευρωπαϊκή πολιτική Γειτονίας, η Κομισιόν δεν ενημερώθηκε για τις σχεδιασθείσες δραστηριότητες εξόρυξης χρυσού-χαλκού, ενώ η πλέον πρόσφατη έκθεση προόδου για την ΠΓΔΜ αναφέρει ότι οι επιδόσεις της ΠΓΔΜ στην εφαρμογή της Οδηγίας για την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων (ΕΠΕ) εξακολουθεί να παρουσιάζει αδυναμίες, ιδίως σε τοπικό επίπεδο, ενώ οι απαιτήσεις για την πρόσβαση σε πληροφορίες και δημόσιες διαβουλεύσεις σχετικά με την ΕΠΕ ακόμη δεν εφαρμόζονται ορθά.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρακολουθεί με προσοχή την κατάσταση όσον αφορά τη συμμόρφωση με την οριζόντια περιβαλλοντική νομοθεσία καθώς οι διασφαλίσεις που έχει η Επιτροπή για την ευθυγράμμιση των υποψηφίων χωρών με τα περιβαλλοντικά πρότυπα της ΕΕ για όλες τις νέες επενδύσεις ισχύουν μόνο για την περίπτωση συγχρηματοδότησης της επένδυσης είτε από την ΕΕ, είτε από 5 Διεθνείς Χρηματοδοτικούς Μηχανισμούς (Αναπτυξιακή Τράπεζα του Συμβουλίου της Ευρώπης, Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης, Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, Χρηματοδοτική Συνεργασία του Βορρά για το Περιβάλλον και Σκανδιναβική Τράπεζα Επενδύσεων).
Ο Νίκος Χρυσόγελος, ευρωβουλευτής των Οικολόγων Πράσινων / Ομάδα των Πράσινων στο Ευρωκοινοβούλιο δήλωσε σχετικά:«Το περιβαλλοντικό κεκτημένο είναι πολύ σοβαρή υπόθεση για να διασφαλίζεται μόνο σε περιπτώσεις ευρωπαϊκής συγχρηματοδότησης. Ειδικά όταν πρόκειται για περιπτώσεις υποψηφίων χωρών με προβληματικές επιδόσεις στην εφαρμογή ακόμα και της εθνικής τους νομοθεσίας, η τήρηση της υπάρχουσας ευρωπαϊκής περιβαλλοντικής νομοθεσίας σε επενδύσεις που είναι βέβαιο ότι θα επηρεάσουν καταλυτικά το περιβάλλον σε βάθος χρόνου, θα έπρεπε να αποτελεί βασική προϋπόθεση για την προόδο της ενταξιακής διαδικασίας.
Είναι επίσης καιρός να επανεξεταστεί το θέμα του θεσμικού πλαισίου που διέπει τις εξορύξεις μεταλλευμάτων σε ευρωπαϊκό επίπεδο πολύ περισσότερο που το πρόσφατο ατύχημα στην Talvivaara ης Φινλανδίας ανέδειξε πολλά προβλήματα ακόμα και σε μια επιχείρηση που προβάλλονταν ως πρότυπο. Η εντυπωσιακή πρόσφατη αύξηση των σχεδίων επενδύσεων σε εξορύξεις χρυσού σε χώρες με οικονομικά προβλήματα, ιδιαίτερα στην περιοχή των Βαλκανίων – παρά το γεγονός ότι οι περιεκτικότητες των κοιτασμάτων είναι εξαιρετικά χαμηλές – θέτει επιτακτικά την ανάγκη να γίνουν σοβαρές νομοθετικές αλλαγές και να σταθμίζονται τα σχέδια με κριτήριο την περιβαλλοντική και κοινωνικήβιωσιμότητα και όχι απλώς την άκριτη αποδοχή κάθε σχεδίου.
Στο πρόσφατο Συμβούλιο του Ευρωπαϊκού Πράσινου Κόμματος στην Αθήνα και με πρωτοβουλία των Οικολόγων Πράσινων την οποίασυνυπέγραψαν άλλα 11 Πράσινα Κομμάτα, υιοθετήθηκε ψήφισμα που προτείνει ουσιαστικές θεσμικές αλλαγές . Πάνω σε αυτή τη βάση θα συνεργαστώ με τους συναδέλφους μου στην Ομάδα των Πράσινων στο Ευρωκοινοβούλιο, τις κινήσεις πολιτών, επιστήμονες και τα Πράσινα Κόμματα με στόχο την εγκατάλειψη της μονοδιάστατης λογικής του κέρδους που διέπει σήμερα τις εξορύξεις μεταλλευμάτων και ιδιαίτερα του χρυσού.
Η αποτελεσματική χρήση των πρώτων υλών, η αποσύνδεση της οικονομικής δραστηριότητας από την αυξανόμενη κατανάλωση μη ανανεώσιμων υλών και η ανακύκλωση όσων μετάλλων και πολύτιμων πρώτων υλών βρίσκονται μέσα στα καταναλωτικά προϊόντα ευρείας χρήσης θα περιορίσει την πίεση για επέκταση των εξορύξεων αλλά μπορεί να δημιουργήσει βιώσιμες οικονομικές δραστηριότητες σε αυτούς τους τομείς και χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας, πολλαπλάσιες από αυτές που υπόσχονται οι σύγχρονοι χρυσοθήρες. Ας μας παραπλανούν την κοινωνία ότι δήθεν θα πλουτίσει από την εξόρυξη χρυσού, αφού στην πραγματικότητα τα έσοδα από φόρους είναι ελάχιστα ακόμα και σε χώρες όπως είναι η Φιλανδία και η Σουηδία, που μόλις μετά το ατύχημα τόλμησαν να θέσουν θέμα φορολόγησης. Οι χρυσοθήρες πληρώνουν ως φόρο ελάχιστα μόνο Ευρώ».
Δελτίο τύπου Οικολόγων – Πράσινων
