Ανάκαμψη ναι, ανάπτυξη όχι

Του Φίλιππου Δ. Δρακονταειδή

Η ελληνική οικονομία, αν δεν έχει αρχίσει να ανακάμπτει, θα ανακάμψει. Η ελληνική οικονομία δεν πρόκειται να αναπτυχθεί, ας ανακάμψει. Η ανάκαμψη στηρίζεται στις ίδιες δυνάμεις της χώρας και απευθύνεται στην εγχώρια αγορά, για την οποία παράγει ήδη και θα παράγει προϊόντα και υπηρεσίες μικρής προστιθέμενης αξίας ανταποκρινόμενης στο υπάρχον εισόδημα, περιορισμένο στην παρούσα συγκυρία, δεδομένο ωστόσο.

Η έρευνα για τη μέτρηση των προσανατολισμών των νέων επιχειρήσεων σημειώνει πως το 90% των επενδύσεων στρέφεται στον τομέα της εστίασης, όπου η περίοδος μεταξύ της ίδρυσης της επιχείρησης και της κερδοφορίας είναι ελάχιστη, ιδιαιτέρως όταν η προσφορά στηρίζεται όχι απαραιτήτως στην ποιότητα, αλλά στην ονοματοδοσία των προϊόντων και των υπηρεσιών, για τις οποίες οι τιμές πώλησης είναι δυσανάλογα υψηλές σε σχέση με το κόστος και τα γενικά έξοδα που απαιτούν.

Αυτή η δραστηριότητα παραμένει εντός μιας οικογένειας, μιας μικρής ομάδας, μιας προσωπικής προσπάθειας, όπου η μισθωτή εργασία είναι περιορισμένη και αβέβαιη. Πρόκειται προφανώς για την εύλογη προσπάθεια να υπάρξει λύση απασχόλησης σε μια αγορά η οποία δεν υψώνει εμπόδια για τον νεοεισερχόμενο σε αυτήν λόγω ανυπαρξίας μεγάλων μεγεθών και σοβαρών οικονομικών δεσμεύσεων, ενώ ταυτόχρονα δεν προκαλεί ανταγωνιστικές πιέσεις, αφού μεγιστοποιεί πωλήσεις του ίδιου προϊόντος και παροχές των ίδιων υπηρεσιών με διαφορετική εμφάνιση, περιγραφή, ετικέτα και προβολή. Ετσι, το ταπεινό λαμβάνει διαστάσεις σπουδαίου. Και η ταπεινή τιμή πώλησης λαμβάνει το προνόμιο της μεγέθυνσης, συχνά δίχως όριο.

Αυτή η ανάκαμψη έχει αρχίσει, αν τα συμπεράσματα της σχετικής έρευνας είναι επαρκή. Και επειδή έχει άμεσο αντίκρισμα σε μετρητά, δεν υπάρχει λόγος να μη συνεχιστεί στον τομέα της εστίασης, όπου ο οικονομικός κίνδυνος είναι περιορισμένος, αλλά και σε άλλους εγχώριους τομείς, όπως ο τουρισμός και η διασκέδαση, όπου ο οικονομικός κίνδυνος είναι ορατός, καθώς αυτοί οι τομείς επηρεάζονται από εσωτερικούς και εξωτερικούς αρνητικούς παράγοντες και υπόκεινται σε συνεργασίες υποκείμενες σε καθυστερήσεις πληρωμών, όχι κατ’ ανάγκη φερέγγυων. Δεν υπάρχει λόγος να επιμείνει κάποιος στο γεγονός ότι η ανάκαμψη δεν λύνει τις κοινωνικές και οικονομικές εκκρεμότητες της αχαλιναγώγητης ανεργίας. Ανάκαμψη λοιπόν!

Ανάπτυξη, όχι! Οι λόγοι αυτής της ανυπαρξίας είναι πολλοί. Αν παραμερίσουμε την πολιτική, θεσμική, κοινωνική ανικανότητα να διατυπωθεί η μακρόχρονη στρατηγική της χώρας, αν παραλείψουμε την αποβιομηχάνιση μιας εκ γενετής θνησιγενούς βιομηχανικής παράδοσης στηριγμένης, όπως έχει αποδειχτεί, σε κρατικές υποστυλώσεις, πολιτικές ιδεοληψίες και ένα ανελέητο πλέγμα ασύλληπτης σε μέγεθος διαφθοράς, που δεν φαίνεται να έχει κλείσει τον κύκλο της, σε ένα περιβάλλον κρίσης όπου οι εισηγμένες εταιρείες, ελληνικές και πολυεθνικές, έχουν μειώσει τον κύκλο εργασιών, αλλά έχουν αυξήσει τα κέρδη τους, η ανάπτυξη έχει τους δικούς της σκληρούς κανόνες, οι οποίοι δεν επιδέχονται παρεκκλίσεις.

Η ανάπτυξη λοιπόν έχει ανάγκη ανθρώπινου υπόβαθρου και δεν μπορεί να υπάρξει σε χώρα όπου το άριστο δυναμικό της μεταναστεύει. Εχει ανάγκη σχεδίου σε ορίζοντα πενταετίας ή δεκαετίας, όπου η πολιτική και φορολογική σταθερότητα οφείλουν να είναι παγιωμένες. Εχει την ευελιξία άμεσης προσαρμογής αυτού του σχεδίου στις συγκυρίες, θετικές ή αρνητικές. Ολοκληρώνεται με τη μορφή κρίσιμης μάζας επενδύσεων, μεθόδων, διαδικασιών, συστημάτων και ενίσχυσης των αποδόσεων εξοπλισμού και προσωπικού, ώστε να παράγεται προστιθέμενη αξία κατ’ εξακολούθηση και σωρευτικά, προς αντιμετώπιση των εξελίξεων στην κοινωνία και την οικονομία, προς αντιμετώπιση του ανταγωνισμού, όπως αυτός εκδηλώνεται εκτός της χώρας, σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο. Παράγει πλεόνασμα προς επανεπένδυση, προς ικανοποίηση των μετόχων, ώστε να προσελκύονται νέοι μέτοχοι. Παράγει την ίδια στιγμή πλεόνασμα αξίας των προϊόντων και υπηρεσιών, ώστε οι τιμές τους να διαμορφώνονται από ανάγκες και επιθυμίες χειραγωγούμενης ζήτησης. Καθιστά τα προϊόντα και τις υπηρεσίες σήματα κατατεθέντα της χώρας και τα υπερασπίζεται με κάθε μέσο. Και ας μην ξεχνάμε: η ανάπτυξη επενδύει στον Πολιτισμό.

Η Ελλάδα της ανάπτυξης δεν υπάρχει, ούτε (λογικά) θα υπάρξει. Μένει η γεύση της ανάκαμψης. Και ο Ευαγγελιστής θα έλεγε: «ουκ επί γεύσει μόνον ζήσεται ο άνθρωπος».

Άρθρο στην ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ