My Twitter Feed

21 Ιανουαρίου, 2021

ΕΙΔΗΣΕΙΣ.ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ:

Περί τους 500 οι εμβολιασμοί -

Τετάρτη, 20 Ιανουαρίου, 2021

Και πάλι το λιανεμπόριο στη λαϊκή -

Τετάρτη, 20 Ιανουαρίου, 2021

Έξι τα νέα κρούσματα σε ν. Κιλκίς -

Τετάρτη, 20 Ιανουαρίου, 2021

ΔΕΥΑΠ: Απάντηση στη ΛΑΣΥ -

Τετάρτη, 20 Ιανουαρίου, 2021

Χαμόγελα απ`τα 2 μόνο κρούσματα -

Τρίτη, 19 Ιανουαρίου, 2021

Η Σ. Μπεκατώρου δεν είναι η μόνη -

Τρίτη, 19 Ιανουαρίου, 2021

Τριήμερο ανάσας για το ν. Κιλκίς -

Δευτέρα, 18 Ιανουαρίου, 2021

Χώρος για φιλοξενία των αστέγων -

Δευτέρα, 18 Ιανουαρίου, 2021

Ουρανίου το ανάγνωσμα…

Σαράντης Δημητριάδης…Μέρος τρίτο.

Του Σαράντη Δημητριάδη (Ομότιμος καθηγητής Γεωλογίας, ΑΠΘ)

Για να είμαι ειλικρινής σκεπτόμουν για μέρες τη συζήτηση με το φίλο μου τον κιλκισιώτη που με προηγούμενο σημείωμα σας διηγήθηκα∙ δεν αισθανόμουν καθόλου καλά που του γύρισα την πλάτη στην τελευταία μας συνάντηση. Ήταν όμως και τα όσα μου είπε, που σιγά – σιγά, και άθελά μου σχεδόν, μπαίναν σε μια περίεργη τάξη στο μυαλό μου. Του τηλεφώνησα λοιπόν να πιούμε έναν καφέ και να τα ξαναπούμε. Περιττό να σας πω πως η συζήτησή μας, μετά τα πρώτα συνηθισμένα και τυπικά, ξαναγύρισε στο θέμα των σχεδιαζόμενων εξορυκτικών και μεταλλευτικών δραστηριοτήτων στα Κρούσια.

Του ζήτησα λοιπόν να μου εξηγήσει τι το κακό βρίσκει στο να δοθεί άδεια εκμετάλλευσης, ταυτόχρονα και παράλληλα με την άδεια έρευνας στα Κρούσια, έστω και αν αυτό καθόλου δε μοιάζει λογικό, ούτε και συνηθίζεται. Μήπως έτσι, τον ρώτησα, κερδίζουμε χρόνο, ώστε να αρχίσει το συντομότερο δυνατό η εισροή χρημάτων στα Δημόσια ταμεία από το παραγόμενο μεταλλικό προϊόν, από τα οποία χρήματα, δεν μπορεί, κάποιο ποσοστό θα φτάσει και μέχρι το Κιλκίς. Νόμιζα πως δεν θα είχε τίποτα να αντιπαραθέσει στo στέρεo και λογικό μου επιχείρημα. Πάλι έπεσα έξω.

Άκου, μου λέει, υπάρχουν πολλές παράμετροι που έπαιξαν και παίζουν ρόλο στην εξέλιξη όσων έγιναν μέχρι τώρα και όσων θα ακολουθήσουν. Σου έδωσα μια ιδέα για κάποιες περίεργες, το λιγότερο, χρονικές συμπτώσεις και διαδοχές ορισμένων ενεργειών από μέρους του Δημοσίου πριν την προκήρυξη του διαγωνισμού εκμίσθωσης. Να σου πω και κάποια επιπρόσθετα για το θέμα; Θέλεις; Φυσικά και θέλω του είπα. Άκου λοιπόν μου λέει:

Το θέμα των μεταλλευτικών εμφανίσεων στα Κρούσια, των σκέψεων εκμετάλλευσής τους και των σχετικών ερευνών έχει προϊστορία και έχει περάσει από σαράντα κύματα. Πάει σχεδόν μισός αιώνας που οι έρευνες αυτές άρχισαν να γίνονται κάπως πιο συστηματικά. Εκτός από τους ιδιώτες, μπλέχτηκαν στην πορεία πολλές και διάφορες κρατικές Υπηρεσίες, υπαγόμενες σε διάφορα Υπουργεία, κάποιες σε συντονισμό μεταξύ τους και κάποιες λειτουργώντας αυτόνομα. Στην αρχή το ενδιαφέρον εστιάστηκε στην παρουσία χαλκού, αλλά η φήμη και οι ενδείξεις ύπαρξης και χρυσού στις ποτάμιες αποθέσεις της περιοχής έστρεψε το ενδιαφέρον και προς την αναζήτηση των πηγών του πρωτογενούς χρυσού. Αρκετά νωρίς ανακαλύφθηκε επίσης πως στη Βάθη, τουλάχιστον εκεί, υπάρχει και εμφάνιση ουρανιούχου ορυκτού. Εκτός από τα Κρούσια ενδιαφέρουσα μεταλλοφορία ανακαλύφθηκε και προς το Πάϊκο, όπου επίσης διαπιστώθηκε και η παρουσία ουρανίου μεταξύ Αξιουπόλεως και Φανού. Πέρα από διάφορους ιδιώτες, οι Δημόσιες Υπηρεσίες που μπλέχτηκαν στις σχετικές έρευνες και στις πολλές γεωτρήσεις που έγιναν ήταν η ΜΕΕ (Μεταλλευτική Εταιρία Ελλάδος), το ΕΙΓΕΥ (Εθνικό Ίδρυμα Γεωλογίας και Ερευνών Υπεδάφους –παλαιότερη επωνυμία του ΙΓΜΕ), το ΙΓΜΕ, η ΕΤΒΑ, η ΕΕΑΕ (Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας) και το Κ.Π.Ε.ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ, τα δύο τελευταία λόγω της παρουσίας του ουρανίου στην περιοχή. Ξένοι ειδικοί, κυρίως Γάλλοι, συμμετείχαν επίσης στις σχετικές γεωτρητικές έρευνες. Την εποχή της χούντας μπλέχτηκαν και οι Αμερικανοί, πανταχού παρόντες επικυρίαρχοι τότε και ειδικά ενδιαφερόμενοι για κοιτάσματα ουρανίου. Πολλές από τις τότε έρευνες και τα σχετικά πορίσματα θεωρήθηκαν απόρρητα, καταχωνιάστηκαν ή έφυγαν στο εξωτερικό και μέχρι τώρα ακόμα κάποια στοιχεία τους αναζητούνται ή ίσως έχουν χαθεί για πάντα, τουλάχιστον εδώ στην Ελλάδα. Βλέπεις, τα αποθέματα του ουρανίου τον καιρό εκείνο, με τον ψυχρό πόλεμο στο φόρτε του ακόμα και τα πυρηνικά εργοστάσια να θεωρούνται ως η “ιδανική” και “καθαρή” λύση στο ενεργειακό πρόβλημα, είχαν μια εντελώς ιδιαίτερη αξία, όχι απλά ως ενεργειακά ορυκτά, αλλά και ως στρατηγικής σημασίας υλικά.

Συνολικά, τα αποτελέσματα των ερευνών αυτών, σε ό,τι αφορά τα άλλα πλην του ουρανίου μέταλλα, χωρίς να είναι απογοητευτικά, δεν ήταν και πολύ ενθαρυντικά. Παρότι καθορίστηκαν οι κύριες περιοχές ενδιαφέροντος (“Αλεξία”, “Αντιγόνη”, Βάθη) και έγιναν οι σχετικές γεωτρήσεις και η οικονομοτεχνική μελέτη, η εκμεταλλευσιμότητα των κοιτασμάτων, για χαλκό κυρίως και δευτερευόντως για χρυσό, θεωρήθηκε απλά οριακή με τα τότε ισχύοντα δεδομένα∙ οι περιεκτικότητες στα δύο αυτά μέταλλα ήταν ανεπαρκείς για εγγυώμενη κερδοφόρα εκμετάλλευση (~0.3 γραμμάρια στον τόνο χρυσό και λιγότερο από 0.5% χαλκό). Το ενδιαφέρον εξάλλου είχε περιοριστεί στο ανώτερο οξειδωμένο στρώμα των πορφυρικών πετρωμάτων, των φορέων της μεταλλοφορίας, μέχρι ένα βάθος το πολύ 50 μέτρων, από το οποίο ήταν ευκολότερη σχετικά η απόληψη των μεταλλικών στοιχείων, χαλκού και χρυσού, με μεθόδους όξινης έκπλυσης του εξορυσσόμενου υλικού με θειϊκό οξύ και χρήσης στη συνέχεια κυανιούχων διαλυμάτων και ηλεκτρολυτικής διαδικασίας για την απόληψη καθαρών μετάλλων. Σε μεγαλύτερα βάθη η μεταλλοφορία σχετίζεται με θειούχα ορυκτά που απαιτούν δυσκολότερες και πιο πολυέξοδες πυρομεταλλουργικές μεθόδους απόληψης των μετάλλων.

Το θέμα της παρουσίας ουρανίου πέρασε σταδιακά σε δεύτερη μοίρα και δεν ανακινήθηκε ξανά. Στην πραγματικότητα, σκοπίμως έγινε προσπάθεια, αρκετά επιτυχής οφείλω να ομολογήσω, να υποβαθμιστεί και να ξεχαστεί, γιατί παρά την όποια εμπορική αξία του ουρανίου, που μειώθηκε μετά την ανακάλυψη πλούσιων κοιτασμάτων του στην Ασία, αποτελούσε ταυτόχρονα αυτή η ίδια η παρουσία του ένα σημαντικό πρόβλημα στην προσπάθεια μιας μελλοντικής αξιοποίησης των μεταλλοφόρων εμφανίσεων στα Κρούσια.  Αυτό για δύο λόγους: αφενός γιατί κατά το νόμο (άρθρο 143 του Μεταλλευτικού Κώδικα) η παρουσία του ραδιενεργού ουρανίου σε τυχόν εκμεταλλεύσιμες ποσότητες αποκλείει τη συμμετοχή ιδιωτών στην όποια εξόρυξη και εκμετάλλευση -μόνο το Δημόσιο έχει αυτό το δικαίωμα σε μια τέτοια περίπτωση-, αφετέρου γιατί η επικινδυνότητά του για τη δημόσια υγεία επιβάλλει τη λήψη ειδικών μέτρων προστασίας κατά την εξόρυξη και επεξεργασία του ορυκτού υλικού, καθώς και εντελώς ειδικές προβλέψεις απόλυτα ασφαλούς απόθεσης των αποβλήτων, τέλος δε ειδική διαδικασία αποσυναρμολόγησης των εγκαταστάσεων μετά το πέρας της δραστηριότητας και εργασίες περιβαλλοντικής αποκάθαρσης. Αυτά όμως ανεβάζουν πολύ το κόστος μιας επένδυσης εκμετάλλευσης στα Κρούσια και κάνουν το όλο εγχείρημα ασύμφορο.

Η πρώτη προφανής διέξοδος για το Δημόσιο θα ήταν να ισχυριστεί ότι οι ποσότητες του ουρανίου δεν είναι αρκετές στα Κρούσια ώστε να θεωρηθούν ως στόχος μιας επί τούτου εκμετάλλευσης. Και σε αυτό μπορεί να μην είχε άδικο. Το πρόβλημα του κινδύνου για τη δημόσια υγεία όμως θα παρέμενε ακέραιο. Μόνη λύση: η παντελής αποσιώπηση της παρουσίας του ουρανίου και η παρέλευση μακρού χρόνου ώστε να ξεχαστεί το ζήτημα. Πλέον, σε όποιες έρευνες γινόταν τα αρκετά τελευταία χρόνια στην περιοχή, ούτε αναλύσεις για ουράνιο γινόταν ποτέ, ούτε η οποιαδήποτε συζήτηση για την παρουσία του. Συσκότιση λοιπόν και λήθη.  Και τα χρόνια περνούσαν. Αλλά και η μικρή περιεκτικότητα στα άλλα μεταλλικά στοιχεία (χαλκό και χρυσό) δεν επέτρεπε επίσης σκέψεις για άμεση εκμετάλλευση. Το θέμα μπήκε στο αρχείο. Ώσπου τα τελευταία λίγα χρόνια τα πράγματα άλλαξαν.

Πρώτον, τα σε παγκόσμια κλίμακα διαθέσιμα πλούσια κοιτάσματα χρυσού περιορίστηκαν πολύ, σχεδόν εξαντλήθηκαν. Ταυτόχρονα, η τιμή του χρυσού αλλά και άλλων μετάλλων εκτινάχθηκαν, κυρίως επειδή οι Κινέζοι υιοθέτησαν τα δυτικά πρότυπα και μπήκαν στο παιχνίδι της μαζικής κατανάλωσης. Οι μεταλλευτικές εταιρείες άρχισαν λοιπόν να αναζητούν τρόπους εκμετάλλευσης και των φτωχών, εντελώς οριακών από άποψη περιεκτικότητας κοιτασμάτων χρυσού. Και τεχνικά το πέτυχαν. Μόνο που οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται για την εκμετάλλευση αυτών των φτωχών κοιτασμάτων (στην οποία κατηγορία μπαίνουν τώρα σχεδόν όλα τα γρανιτικά βουνά της βόρειας Ελλάδας –τα της νότιας φαίνεται να εξαιρούνται, εκεί είναι περιοχές διαβίωσης υψηλής στάθμης και υψηλών τουριστικών απαιτήσεων) είναι πια πολύ δραστικές, μεγάλης κλίμακας και απόλυτα καταστρεπτικές για το περιβάλλον. Πεδίο εφαρμογής τους: θέσεις πολύ μακρυά από κατοικημένες περιοχές σε χώρες του «πρώτου κόσμου», τριτοκοσμικές χώρες που αδιαφορούν για περιβαλλοντικά θέματα, καθώς και χώρες που μαστίζονται από οικονομική κρίση και ανεργία. Εκεί, οι μεγάλες διεθνείς εξορυκτικές εταιρείες βρήκαν το νέο Eldorado τους. Και πέσαν με τα μούτρα στη δουλειά.

Στη χώρα μας, που τώρα πια πληρεί τις προϋποθέσεις να γίνει το θύμα της εκμετάλλευσης των εκ-μεταλλευτών, εντοπίστηκαν οι πρώτοι και κύριοι στόχοι: σχεδόν ολόκληρη η ανατολική Χαλκιδική, καθώς και οι Σάπες και το Πέραμα στη Θράκη. Εκεί έχει σχεδόν αρχίσει η επίθεση. Πολλοί άλλοι, ήδη εντοπισμένοι τέτοιοι στόχοι εδώ στη βόρεια Ελλάδα, περιμένουν τη σειρά τους να έρθουν στο προσκήνιο. Οι εκ-μεταλλευτές έχουν υπομονή, ξέρουν: τα υψώματα, όπως και στον πόλεμο, καταλαμβάνονται σταδιακά, το ένα μετά το άλλο. Και καλά είναι το καθένα να μην ξέρει πως θα είναι ο επόμενος στόχος, για να μην σπεύδουν να παίρνουν τα κατάλληλα μέτρα προστασίας όσοι έχουν τη διάθεση να τα υπερασπιστούν. Η επίθεση πρέπει να είναι αιφνιδιαστική, σφοδρή, και ο εχθρός (εμείς) ανύποπτος, εκτός από ζαλισμένος και ανύμπορος. Παραπληροφόρηση και αποπροσανατολιστική προπαγάνδα είναι πολύ χρήσιμο να προηγείται, αλλά είναι όμως ενίοτε και αποκαλυπτική των προθέσεών τους.

Το Κιλκίς (τα Κρούσια -μετά έρχεται και το Πάϊκο-) είναι ήδη στο στόχαστρο, με οπλισμένο το βαρύ πυροβόλο. Η γενικότερη συγκυρία και η γειτονική μεγάλης κλίμακας μεταλλευτική δραστηριότητα που προγραμματίζεται στη Χαλκιδική ξύπνησαν το ενδιαφέρον και για τα Κρούσια. Η σύνδεση με τη Χαλκιδική είναι φανερή για τους γνωρίζοντες. Το ένα έργο εκ-μετάλλευσης υποστηρίζει το άλλο, με αυτό των Κρουσίων σε ρόλο δορυφόρου και τροφοδότη εκείνου της Χαλκιδικής, προς το παρόν τουλάχιστον.

Εδώ διέκοψα το φίλο μου και ρώτησα: Καλά όλα αυτά και κατανοητά, ακόμα και από μένα, αλλά ξέχασες το ουράνιο, τι θα γίνει με αυτό;

Δεν το ξέχασα φίλε μου, ούτε και αυτοί που κινούν τα νήματα από το παρασκήνιο το ξέχασαν. Αυτό εξακολουθεί να είναι ένα αγκάθι. Βέβαια, θα μου πείς, τι μπορεί να κάνει ένα αγκάθι στα επερχόμενα βαρέα τεθωρακισμένα;  Τιποτα θα σου απαντήσω, αν σ’ αυτή τη χώρα έχει χαθεί κάθε έννοια λογικής, δικαίου, νομιμότητας και προστασίας της ανθρώπινης ζωής και υγείας. Αλλά επειδή εγώ πιστεύω ότι όλα αυτά δε χάθηκαν εντελώς, και επειδή κάποιοι άλλοι φοβούνται ότι πράγματι δε χάθηκαν, το αγκάθι αυτό θα πρέπει να το υπολογίζουμε και να το υπολογίζουν και αυτοί. Και πράγματι το υπολογίζουν. Και σκέπτονται μεθόδους εξουδετέρωσής του, πέρα από το να κάνουν πως δεν το βλέπουν. Η καλύτερη δε μέθοδος εξουδετέρωσης ενός αγκαθιού είναι το ξερίζωμά του, χωρίς πολλές πολλές διατυπώσεις, σφυρίζοντας αδιάφορα.

Ξερίζωμα του ουρανίου σημαίνει εξόρυξή του και άντε στο καλό. Αλλά εδώ ανακύπτουν άλλα προβλήματα -σαν τη Λερναία ύδρα: κόβεις ένα κεφάλι φυτρώνουν δέκα. Εξόρυξη βλέπεις ουρανιοφόρου κοιτάσματος δεν μπορεί να κάνει ιδιώτης, μόνο το Δημόσιο. Πώς ξεφεύγεις από αυτό; Με το να ισχυριστείς πως η περιεκτικότητα σε ουράνιο είναι μικρή και έτσι αυτό δεν είναι εκμεταλλεύσιμο, δεν αξίζει δηλαδή η επένδυση εκμετάλλευσής του. Αυτό όμως μπορεί να ισχύει αν η εξόρυξη στα Κρούσια θα γινόταν μόνο για την απόληψη του ουρανίου. Τώρα όμως σχεδιάζεται η εξόρυξη ούτως ή άλλως για την απόληψη των άλλων μετάλλων, χαλκού και χρυσού. Το ουράνιο λοιπόν θα εξορυχθεί στα μουλωχτά μαζί τους, θέλει δεν θέλει, και θα έρθει στο πιάτο έτοιμο μετά τον εμπλουτισμό, χωρίς κανένα ειδικό γι’ αυτό επί πλέον έξοδο. Πλήρως εκμεταλλεύσιμο λοιπόν, όσο και αν είναι∙ και εμπορεύσιμο∙ πλην παράνομο, γιατί το έχει εξορύξει ιδιώτης και όχι το Δημόσιο. Τι το κάνεις λοιπόν; Ή το πετάς στα σκουπίδια (στα τέλματα των μεταλλευτικών καταλοίπων δηλαδή -και πάλι σφυρίζοντας αδιάφορα) για να μη χάσεις τη δυνατότητα εκμετάλλευσης των άλλων μετάλλων (χαλκού και χρυσού), οπότε βάζεις μια μόνιμα απασφαλισμένη βόμβα μεγατόνων στα θεμέλια των Κρουσίων, ή το εμπορεύεσαι κρυφά (λαθραία), γρήγορα – γρήγορα μέχρι να εξαντληθεί, ελπίζοντας πως δεν θα σε μυριστούν εν τω μεταξύ, και έχεις βέβαια και το επι πλέον κρυφό αφορολόγητο κέρδος σου.

Στο σημείο αυτό εγώ άρχισα να ανατριχιάζω και κύταξα τριγύρω μήπως μας κρυφακούει κανείς. Τόλμησα να ψελλίσω: Μα γίνονται αυτά τα πράγματα; Μια χαρά γίνονται μου λέει, και αν νομίζεις πως γίνονται μόνο στην Ινδονησία ή το Κογκό, άνοιξε τα μάτια σου και ψάξε να δεις τι αποκαλύφθηκε πρόσφατα για την περίπτωση της κρυφής εξόρυξης ουρανίου στο μεγαλύτερο μεταλλείο νικελίου της Φινλανδίας παρακαλώ στο Talvivaara. Έγινε εκεί και αποκαλύφθηκε ακριβώς αυτό που μου περνάει από το μυαλό πως θα μπορούσε ίσως να γίνει και εδώ στο ταπεινό Κιλκίς. Και η όλη εξέλιξη του θέματος, το πέπλο σιγής περί της παρουσίας ουρανίου στα Κρούσια, το αγγελτήριο θανάτου της πιθανότητας ύπαρξης εκμεταλλεύσιμων κοιτασμάτων οπουδήποτε στην Ελλάδα, πριν την αναγγελία της προκήρυξης του διαγωνισμού, η εσπευσμένη και παράλληλη αδειοδότηση για έρευνα και άμεση εκμετάλλευση μαζί, με δαιμονίζουν.

Πανικόβλητος τον χαιρέτισα, ευγενικά αυτή τη φορά, και έφυγα πολύ αναστατωμένος. Σιγά σιγά ξαναβρήκα όμως την ισορροπία μου όταν άρχισα να αναλύω όσα μου είπε. Βεβαιώθηκα μέσα μου πως αυτά δε γίνονται. Πώς μπορεί να εμπορευθεί κανείς λαθραία το ουράνιο. Τι φοβερό ρίσκο. Εντάξει, το έκαναν οι Φινλανδοί, άστους αυτούς, εξάλλου φυλετικά συγγενεύουν με τους Τούρκους, είναι γνωστό, αλλά να το κάνουμε και εμείς εδώ στην Ελλάδα; Αδιανόητο. Και μετά, για να γίνει, θα πρέπει να έχει κανείς τη δυνατότητα εύκολης, χωρίς πολλές πολλές διατυπώσεις και ελέγχους, και συχνής διακίνησης φορτηγών μεταξύ της χώρας μας και των βορείων γειτόνων μας, που είναι γνωστό πως αναζητούν ουράνιο για αγορά. Αυτό μόνο κάποιος που δραστηριοποιείται εμπορικά ή τεχνικά με τις δύο πλευρές θα μπορούσε ίσως να το επιχειρήσει. Μπα, αδύνατο μου φαίνεται. Πάλι μπαρούφες μου αράδιασε ο φίλος μου.

Ησυχασμένος, και υπερήφανος από αυτά που διάβασα στους τίτλους όλων των εφημερίδων που κρέμονταν στα περίπτερα καθώς πήγαινα στο σπίτι μου -ότι δηλαδή σε λίγο θα γίνουμε η πρώτη χώρα παραγωγής χρυσού στην Ευρώπη, και θα φάμε και τους Φινλανδούς που κάνουν τέτοιες βρωμοδουλειές- κοιμήθηκα το ίδιο βράδυ τον ύπνο του δικαίου.

Κατά τις τρισήμιση πετάχτηκα ιδρωμένος. Έβλεπα έναν εφιάλτη. Μου είχαν βάλει μπροστά μου και με πίεζαν να φάω μια βαθειά πιατέλα γεμάτη με μεταλλευτικά κατάλοιπα που φωσφόριζαν παράξενα.

 

 

 

 

Σχόλια
One Response to “Ουρανίου το ανάγνωσμα…”
Σχολιάστε