Οι νικητές

Του Φίλιππου Δ. Δρακονταειδή.

Η αναγνώριση του δίκιου του αδικημένου, η συμπαράσταση στον αδύναμο, η συγκίνηση για την κακοτυχία του κυνηγημένου, ο θυμός για τους εκμεταλλευτές του πόνου και της απελπισίας, η ολόψυχη φιλανθρωπία, η τοπική υποστήριξη είναι δείγματα αλληλεγγύης, πολιτισμού, ειλικρίνειας, ακόμα και αυτοθυσίας.

Ολο αυτό το πλέγμα δράσης έχει περιορισμούς και όρια.

Περιορισμός είναι η αδυναμία να προσφέρεις όταν η ζήτηση προσφοράς είναι μεγάλη, διαρκής και εξαντλητική.

Περιορισμός είναι η απόκτηση της συνήθειας ότι τα πράγματα έτσι είναι και δεν φαίνεται να βελτιώνονται.

Οριο είναι η συγκίνηση μπροστά σε νεκρά παιδιά, η επανάληψη μέρα με τη μέρα, αν όχι ώρα με την ώρα, της ίδιας συμφοράς, ο αγώνας για τη διάσωση, ο οποίος δεν προλαβαίνει να έχει διαθέσιμες υποδομές, που, ακόμα και αν είναι διαθέσιμες, δεν αρκούν να καλύψουν τις στοιχειώδεις ανάγκες των απελπισμένων.

Οριο είναι η εξάντληση της φιλανθρωπίας, που σηκώνει τα χέρια, επειδή δεν μπορεί να πάει πιο πέρα, επειδή η κόπωση δεν αφήνει περιθώρια πρόσθετου, όσο και αναγκαίου, αγώνα για τη σωτηρία ή την ανακούφιση, τουλάχιστον, του πλήθους που απλώνεται όπου βρει να απαγκιάσει.

Και το πιο απελπιστικό είναι ότι δεν ξέρεις πού πρέπει να σπεύσεις, καθώς το ένα ναυάγιο διαδέχεται το άλλο, σαν αναπόσπαστο μέρος της διαδικασίας, σε μια θάλασσα σπαρμένη με νησιά και αφιλόξενες ακτές.

Αν αυτά δεν επαρκούν, ο ταλαίπωρος που έχει σώσει τη ζωή του και πατάει στη γη μετά την περιπέτεια της θάλασσας, υποφέρει από το σύνδρομο της επιδίωξης να φτάσει εκεί όπου έχει σχεδιάσει, εκεί που έχει φανταστεί πως πρέπει να φτάσει.

Η αναγνώριση της βοήθειας που του προσφέρεται, η έκφραση ευγνωμοσύνης, η εξομολόγηση μιας φιλίας που θα του μείνει στην ψυχή και στην καρδιά, έχουν και αυτές τα όριά τους, το εφήμερο ίσως, ώσπου η αναχώρηση από τον τόπο της άφιξης να δώσει την ανακούφιση πως το ταξίδι θα συνεχιστεί και το όνειρο της αποβίβασης στον μακρινό αλλά επιθυμητό τόπο θα πραγματοποιηθεί.

Η καθυστέρηση της αναχώρησης σβήνει εύκολα την ευγνωμοσύνη, που μεταβάλλεται σε επιθετικότητα και βία.

Η ολοκλήρωση της περιπέτειας είναι για τον ξεριζωμένο η απόδειξη ότι το ένστικτο της αυτοσυντήρησης απέδειξε πόσο ισχυρό είναι.

Με λίγα λόγια, αυτός ο άνθρωπος έχει παίξει στα ζάρια και έχει κερδίσει. Είναι νικητής.

Αυτός ο άνθρωπος, που έχει βρει τρόπους πεισματικής επιβίωσης, αυτός ο άνθρωπος έχει μέλλον. Αν όχι ο ίδιος, εκείνοι που τον ακολουθούν, παιδιά, εγγόνια, αδέρφια.

Απέναντι στη θύελλα των κατατρεγμένων, όπου η διάκριση ανάμεσα σε πρόσφυγες, σε μετανάστες, σε εξόριστους, σε λογιών παράπλευρες ονομασίες, δεν είναι άλλο από αδύναμες λογικές κατανόησης ότι τέτοια θύελλα δεν είναι παρά ψιλή βροχή και έχει προοπτικές ανυπόφορης καταιγίδας, οι πολιτικοί τσιρκολάνοι παίζουν το δακρύβρεχτο και αχώνευτο έργο του «ανθρωπισμού».

Σε μια εκ πεποιθήσεως ανάπηρη χώρα όπως η Ελλάδα, σε μια Ευρώπη της παρακμής και της χειραγώγησης, αυτό που ονομάζεται «προσφυγικό ζήτημα» μεταβάλλεται ταχύτατα σε έναν απλό λογαριασμό: διακρίνουμε αυτούς που θέλουμε για να καλύψουν κενά, να αποτελέσουν φτηνό εργατικό δυναμικό, να αντιμετωπίσουμε την υπογεννητικότητα, να εντάξουμε στα κοινωνικά και οικονομικά μας πρότυπα.

Και προκειμένου να υπερασπίσουμε έτσι την ανθρωπιά μας, συνεργαζόμαστε με καθεστώτα και κυβερνήσεις που μας ενοχλούν, που τα κρίνουμε και τα καταδικάζουμε.

Αν ισχύει η παλιά ρήση «εξ Ανατολών το φως», αν αυτό το φως έρχεται από το Αφγανιστάν, το Ιράκ, τη Συρία, τη Σομαλία, την Ερυθραία, την Υεμένη, από αυτά τα σκοτάδια που έχουν ντυθεί το σάβανο της «υπεράσπισης της δημοκρατίας», δεν είναι παράλογο να περιμένουμε ότι η διάρκεια του φωτός θα είναι μικρότερη από τη διάρκεια του σκότους, αυτό εξάλλου δεν είναι ιστορικό παράδοξο.

Το «προσφυγικό ζήτημα» είναι ανάλογο του παλιού «ανατολικού ζητήματος», είναι κιόλας η συνέπεια εκείνου του «ζητήματος», έτσι που η συσσώρευση ελάχιστων παραγόντων καταλήγει, προς επιβεβαίωση της θεωρίας του χάους, σε απρόβλεπτες καταστροφές, ανιχνεύσιμες κιόλας.

Αν η ιστορία επαναλαμβάνεται ως κωμωδία, έχει το χάρισμα να επαναλαμβάνεται και ως τραγικωμωδία, όπου η πολιτική και κοινωνική υπνοβασία αποθεώνει τη βλακεία ηγετών, που τρώγοντας παντεσπάνι, νομίζουν πως υπάρχει ψωμί για όλους.

Είναι μάλλον η ώρα να περιορίσουμε τις συγκινήσεις και να κοιτάξουμε κατάματα τους ξεριζωμένους, αυτούς που, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, ξεριζώσαμε.

Να τους κοιτάξουμε κατάματα και να τους πούμε ότι θαυμάζουμε το ένστικτό τους της επιβίωσης.

Να τους σφίξουμε το χέρι για τη νίκη τους.

Άρθρο στην ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ