My Twitter Feed

13 Οκτωβρίου, 2024

ΕΙΔΗΣΕΙΣ.ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ:

Ειρήνη: Είναι αργά για δάκρυα! -

Σάββατο, 12 Οκτωβρίου, 2024

Όχι κατακερματισμός δικαστικών -

Παρασκευή, 11 Οκτωβρίου, 2024

Εκδηλώσεις για τα 100 χρόνια Ν. Σάντας -

Παρασκευή, 11 Οκτωβρίου, 2024

Δ. Κιλκίς: Λεφτά για τα σχολεία -

Παρασκευή, 11 Οκτωβρίου, 2024

Γεύματα σε 20 σχολεία του Κιλκίς -

Πέμπτη, 10 Οκτωβρίου, 2024

Ονειρικό και φέτος το φεστιβάλ! -

Τετάρτη, 9 Οκτωβρίου, 2024

ΣΥΡΙΖΑ: Αποδοκιμασία Π. Παππά! -

Τετάρτη, 9 Οκτωβρίου, 2024

Απάτη σε βάρος συνταξιούχων -

Τετάρτη, 9 Οκτωβρίου, 2024

Μέλαν το παρόν του μέλλοντος

drakontaeidisΤου Φίλιππου Δ. Δρακονταειδή

——————————————————————————————————————————————————-Δύο συμπτώσεις: από τη μία πλευρά ο εθνικισμός, από την άλλη η κινηματογραφική ταινία, όπου η Χάνα Αρεντ παρακολουθεί και σχολιάζει τη δίκη του Αϊχμαν. Ο εθνικισμός, που λαβαίνει διαστάσεις ανά την Ευρώπη, πλεονεκτεί: η ρητορική ανακοίνωση της εχθρότητας ασκεί γοητεία. «Δεν ήρθαμε εδώ ούτε ως φίλοι ούτε ως ουδέτεροι. Ηρθαμε ως εχθροί! Ως λύκοι που ορμούν στα πρόβατα. Ετσι ήρθαμε! Δεν είσαστε μεταξύ των φίλων σας πια! Δεν θα χαρείτε τώρα που έχετε εμάς ανάμεσά σας!» Αυτά ήταν τα λόγια του Γιόζεφ Γκέμπελς στο περιοδικό του ναζιστικού μορφώματος «Der Angriff» (Η Επίθεση) το 1935. Λίγα χρόνια χρειάστηκαν για να τεθεί σε εφαρμογή αυτή η γοητεία και να πράξει τα ώς τότε αδιανόητα. Εκείνο το παρόν είχε έτοιμο το μέλλον του. Η Χάνα Αρεντ είχε το θάρρος να ενδιαφερθεί για το ερώτημα: Το αδιανόητο μιας τέτοιας γοητείας αποτελεί εξαίρεση; Βλέποντας το ασήμαντο ανθρωπάκι Αϊχμαν και ακούγοντάς το να υποστηρίζει πως έκανε απλώς και μόνο τη δουλειά του, βλέποντας ένα κοινότοπο πρόσωπο να υπερασπίζεται το κοινότοπο του κακού, αναγκάστηκε να παραδεχτεί πως εκείνο το παρελθόν ήταν παρόν εντός του κόσμου μας και, συνεπώς, είχε μέλλον. Το μέλλον δεν την διέψευσε: η κοινοτοπία του κακού δεν είναι εξαίρεση.

Ζούμε σε κατάσταση εξαίρεσης, της οποίας βασικά χαρακτηριστικά είναι η απόλυτη ανάγκη προσωρινής υποτίμησης της διάκρισης ανάμεσα σε νομοθετική, εκτελεστική και δικαστική εξουσία, προς διόρθωση λαθών και παραλείψεων της Πολιτείας διά των πολιτών της, με σκοπό την προστασία της Δημοκρατίας διά του καταναγκασμού των πολιτών και με την υπόσχεση ότι η θεσμοθετούμενη κατ’ εξαίρεση «προστασία της Δημοκρατίας» έχει σύντομο χρονικό ορίζοντα, όπου τα πράγματα θα επανέλθουν σε καλή κατάσταση. Το βέβαιο είναι πως τα πράγματα δεν επανέρχονται στο παρελθόν τους και πως τέτοιου είδους προσδοκία αποτελεί μια κοινωνική φαντασίωση, ότι το δυσχερές παρόν έχει λαμπρό μέλλον. Ο συνασπισμός πολιτικών κομμάτων και χύδην προετοιμαζόμενων πολιτικών συναθροίσεων ορίζουν τον κανόνα της προστατευόμενης Δημοκρατίας, ο οποίος δεν επιδέχεται εξαίρεση!

Επιδέχεται όμως αντίσταση. Και η αντίσταση καθιστά θεμιτό το αθέμιτο. Βεβηλώνει ιερά και όσια, επειδή τα αφαιρεί από τον κλειστό κόσμο των ιεροφαντών και τα ρίχνει στον ανοικτό κόσμο των πολιτών, σε αυτή την εξ ορισμού πλειοψηφία, η οποία εξ ορισμού διεκδικεί το «δίκιο» της, μετατρέποντας το γεγονός σε δίκαιο και κατ’ ανάγκη σε δικαίωμα. Ωστόσο, η αντίσταση έχει πολλούς παίκτες: εκείνους που διεκδικούν και εφαρμόζουν το θεμιτό της κατάστασης εξαίρεσης, τους άλλους που διαμορφώνουν και προτείνουν το δικό τους θεμιτό σε αντίθεση προς το, κατά την επιχειρηματολογία τους, αθέμιτο της κατάστασης εξαίρεσης, αλλά και εκείνους που επιδεικνύουν το αθέμιτο ως αναίρεση της εξαίρεσης. Σε αυτή την τριάδα, το παρόν των πρώτων αναζητεί το μέλλον του ως βεβαιότητα «εξόδου από την κρίση», το παρόν των δεύτερων ορκίζεται στο μέλλον του παρελθόντος του, το παρόν των τρίτων ορίζει το μέλλον του ως απόφαση μέλλοντος. Με άλλα λόγια, οι εντός της κατάστασης εξαίρεσης παίκτες τής αντίστασης στην εξαίρεση έχουν εμπιστοσύνη στο μέλλον τους.

Υπάρχει η άποψη πως στις περιόδους κρίσης (και φθοράς), όπου το θεμιτό και το αθέμιτο, το κανονικό και το κατ’ εξαίρεση σχηματίζουν έναν περίγυρο κατάρρευσης των κοινωνικών δομών και τον κλονισμό των κοινωνικών ρόλων και λειτουργιών ως την εκπόρνευση των ηθών και των πολιτισμικά καθορισμένων συμπεριφορών, κυριαρχεί μια κατάσταση πένθους. Τα εξαιτίας του πένθους συναισθήματα πόνου, αποπροσανατολισμού, αγανάκτησης και οργής βρίσκουν την έκφρασή τους σε μη λογικές, μη ορθολογικές (αλλά όχι παράλογες) διατυπώσεις οριακών καταστάσεων. Συνήθης η εικόνα των θρηνούντων, των μαυροφορεμένων, εκείνων που έχει μαυρίσει η ψυχή τους. Το πένθος είναι μέλαν. Και τίποτα δεν αποκλείει το πενθούν μέλαν παρόν να έχει ιδίου χρώματος μέλλον. Ο εθνικισμός από εδώ, η Χάνα Αρεντ από εκεί: σύμπτωση η οποία έχει μέλλον.

Άρθρο στην ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ

Σχολιάστε