Μάνδρες: Ένας μπέης που ζητά φόρο!

Tην Κυριακή 10 Μαρτίου, o Πολιτιστικός Σύλλογος και η Νεολαία Μανδρών Κιλκίς αναβίωσαν το έθιμο το Μπέη, που φέτος ήταν πιο επίκαιρο από ποτέ.

Οι φωνές του Μπέη πλημμύρισαν τους δρόμους στο χωριό. Με ένα κάρο ο Μπέης και τη συνοδεία του γύρισαν από σπίτι σε σπίτι ζητώντας τους χωριανούς φόρο για την χρονιά που πέρασε. Οι οικογένειες, οι οποίες είχαν παντρέψει την χρόνια που μας πέρασε παιδιά, φορολογούνταν για την προίκα που έδωσαν και έδιναν στον Μπέη ένα τμήμα αυτής.

Λίγα λόγια για το έθιμο….

Κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας ονομαζόταν έτσι ο Τούρκος αξιωματούχος που εξουσίαζε απόλυτα μια ορισμένη γεωγραφική περιοχή. Ο Μπέης εκείνη την εποχή ζούσε σαν Αγάς.

Επειδή οι συνθήκες εκείνης της εποχής ήταν πάρα πολύ δύσκολες για να επιβιώσει κανείς, πήγαινε και δούλευε στις δουλειές του Μπέη για ένα κομμάτι ψωμί. Πολλοί από τους κατοίκους του χωριού αντιδρούσαν σ’ όλη αυτή την εκμετάλλευση οπότε και ξεσηκώθηκαν να διαμαρτυρηθούν να σταματήσει αυτό το καθεστώς που επικρατούσε, πράγμα που το κατάφεραν.

Οι Τούρκοι δεν επέτρεπαν στους Έλληνες να συγκεντρώνονται και να μιλάνε ελεύθερα. Μετά από προσπάθειες τους επέτρεπαν να συγκεντρώνονται την Αποκριά, να μιλούν ελεύθερα και να λύνουν τα προβλήματά τους. Σιγά-σιγά μπορούσαν να σατιρίζουν τους Τούρκους και να τους πειράζουν, μόνο εκείνη τη μέρα. Το έθιμο συνεχίστηκε, και μετά την απελευθέρωση γινόταν σαν γιορτή για την απελευθέρωση από την εκμετάλλευση των Τούρκων. Κράτησε, και με τα χρόνια αύξησε το σατιρικό και περιπαικτικό χαρακτήρα του.

Ο χαρακτήρας του εθίμου δεν είναι απλά συμβολικός και αποκριάτικος αλλά έχει ρίζες και συγγένειες στη Διονυσιακή Λατρεία, γιατί το κρασί κατέχει σημαντική θέση στην όλη τελετουργία.

Ο Μπέης συνοδευόμενος από την ακολουθία του περνάει από όλα τα σπίτια το χωριού και μαζεύει τον υποτιθέμενο “Φόρο εισοδήματος” που πλήρωναν παλιότερα οι Έλληνες υπόδουλοι. Σε κάθε αυλή η νοικοκυρά κερνάει όλη τη συνοδεία με κρασί, μεζέδες και γλυκά, και ο νοικοκύρης προσφέρει το Φόρο.
Ο “φόρος” αυτός μεταφράζεται σε χρήμα, σιτάρι και αυγά. Αφού δοθεί στον Μπέη το δοχείο με το στάρι εύχεται “καλή σοδειά και καλή προκοπή” και συνεχίζει το γύρισμα του χωριού.

Το έθιμο του Μπέη το συναντάμε στη Θράκη και ειδικότερα στο Διδυμότειχο και στα χωριά του βόρειου Έβρου.