ΚΚE`91 ΠΑΣΟΚ`96 ΣΥΡΙΖΑ`20
Του Τάσου Παππά.
Όταν τα μέλη μιας τάσης ή μιας φράξιας αφιερώνουν περισσότερο χρόνο για να πλήξουν τους εσωκομματικούς αντιπάλους τους παρά για να κάνουν δύσκολη τη ζωή των πολιτικών εχθρών τους, τότε τα πράγματα γίνονται ζόρικα και είναι πολύ πιθανόν να απειληθεί η συνοχή του κόμματος. Ορισμένες φορές οι εσωκομματικές διαφωνίες με αφορμή πολιτικές επιλογές και ιδεολογικές κατευθύνσεις οδηγούν στη ρήξη.
Τα δύο κορυφαία παραδείγματα της Μεταπολίτευσης ήταν η κρίση στο ΚΚΕ το 1991, που έφερε τη διάσπαση, και η σφοδρή αναμέτρηση στο ΠΑΣΟΚ ανάμεσα στους «εκσυγχρονιστές» και τους «προεδρικούς» το 1996, που κατέληξε σε συμβιβασμό. Γιατί όμως το ΚΚΕ δεν μπόρεσε να αποτρέψει τη διάσπαση, σε αντίθεση με το ΠΑΣΟΚ που κατάφερε να την αποφύγει λίγα χρόνια αργότερα; Η απάντηση είναι ότι το ΠΑΣΟΚ ήταν στην κυβέρνηση και, ως γνωστόν, η εξουσία λειτουργεί ενοποιητικά.
Στα κόμματα εξουσίας οι χαμένοι μιας εσωκομματικής σύρραξης μπορούν να εξασφαλίσουν κρίσιμα πόστα, αξιοποιώντας την επιρροή τους στο ακροατήριο της παράταξης και εκβιάζοντας τους νικητές στο όνομα της ενότητας. Οι συγκρούσεις στα κόμματα που βρίσκονται στην κυβέρνηση ή που έχουν την προοπτική να την κατακτήσουν δεν διεξάγονται με βάση τη λογική του μηδενικού αθροίσματος: ο νικητής τα παίρνει όλα, ο ηττημένος εξοστρακίζεται.
Ο νικητής κυριαρχεί εκεί όπου λαμβάνονται οι αποφάσεις, τοποθετεί τους δικούς του ανθρώπους στους νευραλγικούς μηχανισμούς, ωστόσο μοιράζει ρόλους στον αντίπαλο για να τον καθησυχάσει και να τον κρατήσει εντός των τειχών, διαφορετικά η κρίση θα φτάσει στους ψηφοφόρους και θα αναπτυχθούν φυγόκεντρες τάσεις που θα βλάψουν το κόμμα.
Ο ηττημένος αποδέχεται την προσφορά (αν έχει υπολογίσιμο εκτόπισμα θα είναι γενναιόδωρη), ανασυντάσσεται, προσπαθεί να εμποδίσει τη φυγή δικών του ανθρώπων (είτε των απογοητευμένων προς την ιδιώτευση, είτε των οπορτουνιστών προς τον νικητή), δεν προκαλεί για να μην υποστεί διοικητικά μέτρα και περιμένει την κατάλληλη στιγμή για να επιστρέψει δριμύτερος. Μαχητική συνύπαρξη, αλλά συνύπαρξη.
Αν όμως ο νικητής απαιτήσει την πλήρη παράδοση του ηττημένου και τον υποχρεώσει να απολογείται συνεχώς, αν επιχειρήσει να τον περιθωριοποιήσει, η εξέλιξη δεν μπορεί να είναι άλλη από ένα διαζύγιο κάθε άλλο παρά βελούδινο. Αυτό έγινε στο ΚΚΕ το 1991. Λόγω της σφοδρής σύγκρουσης σε όλα τα επίπεδα -ιδεολογικό, πολιτικό, οργανωτικό- δεν ήταν δυνατόν τα δύο σχεδόν ισοδύναμα ρεύματα να παραμείνουν κάτω από την ίδια στέγη. Προσπάθησε ο Χαρίλαος Φλωράκης, το χάσμα όμως ήταν αγεφύρωτο.
Επιπλέον δεν υπήρχε στον ορίζοντα κάτι που θα μπορούσε να λειτουργήσει εκτονωτικά, για παράδειγμα η προοπτική της εξουσίας. Αυτό δηλαδή που υπήρχε στην περίπτωση του ΠΑΣΟΚ το 1996. Η αναμέτρηση στο ΠΑΣΟΚ εκείνης της περιόδου είχε κάποια ιδεολογικά και πολιτικά χαρακτηριστικά, τα δύο στρατόπεδα αποπειράθηκαν να επικεντρώσουν σ’ αυτά την αντιπαράθεσή τους για να δείξουν ότι υπηρετούν αποκλίνουσες στρατηγικές, ήταν όμως δευτερεύουσας σημασίας. Το βασικό διακύβευμα ήταν η νομή της εξουσίας.
Η μάχη κρίθηκε οριακά και στην Κοινοβουλευτική Ομάδα (ποιος θα γίνει πρωθυπουργός) και στο συνέδριο (ποιος θα καταλάβει τη θέση του προέδρου). Ούτε θρίαμβος για τους νικητές, ούτε πανωλεθρία για τους χαμένους. Οπότε για να παραμείνει το κόμμα στην εξουσία και να έχει ελπίδες να κερδίσει ξανά τις εκλογές έπρεπε να μη διασπαστεί.
Και για να μη συμβεί αυτό ήταν υποχρεωμένος ο νικητής να κατατροπώσει το σύνδρομο της παμφαγίας που συνοδεύει τέτοιες καταστάσεις, δίνοντας ανταλλάγματα στον ηττημένο, κι αυτός με τη σειρά του, αφού δεν είχε τα κότσια να δοκιμάσει να πορευτεί αυτόνομα φτιάχνοντας άλλο κόμμα, έπρεπε να τα αποδεχτεί. Το αν ο συγκεκριμένος παραλυτικός συμβιβασμός αποδείχτηκε καλός για το ΠΑΣΟΚ και ωφέλιμος για τη χώρα δεν είναι της παρούσης.
Μοιάζει ο ΣΥΡΙΖΑ σήμερα με το ΚΚΕ του 1991 ή με το ΠΑΣΟΚ του 1996; Με το ΚΚΕ σίγουρα όχι. Υπάρχουν όντως διαφορετικές απόψεις για το οργανωτικό μοντέλο, τις πολιτικές συμμαχίες και τον ρόλο του προέδρου, όμως δεν είναι τόσο ανταγωνιστικές ώστε να προκαλέσουν ρήξη. Μοιάζει ο ΣΥΡΙΖΑ με το ΠΑΣΟΚ του 1996;
Και ναι και όχι. Δεν μοιάζει γιατί στο εσωτερικό του δεν έχει εμφανιστεί κάποιο στέλεχος που να διεκδικεί από τον Τσίπρα την πρωτοκαθεδρία. Μοιάζει με το ΠΑΣΟΚ του 1996 γιατί είναι κόμμα εξουσίας και, όπως είπαμε, η προοπτική να επιστρέψει στην κυβέρνηση συσπειρώνει. Αρχίζει όμως να μοιάζει με το ΠΑΣΟΚ του 1996 σ’ ό,τι αφορά το φαινόμενο των συντροφικών μαχαιρωμάτων.
Ανάγωγα
Η Novartis συμφώνησε με τις αμερικανικές Αρχές να καταβάλει περίπου 700 εκατ. δολάρια για να κλείσει άλλη μια υπόθεση διαφθοράς, που αφορά πανάκριβα δώρα σε γιατρούς με ανταλλάγματα. Ο Γουίλιαμ Σουίνι Τζ., επικεφαλής του γραφείου FBI της Νέας Υόρκης, δήλωσε ότι η συμπεριφορά της εταιρείας ήταν «κατακριτέα και ανέντιμη». Τόση αχαριστία, λοιπόν; Ο παράγοντας του FBI δεν εννοεί να καταλάβει ότι αυτά είναι ασήμαντες λεπτομέρειες, γιατί, όπως μας έχει πει το… θύμα μιας… σκευωρίας στην Ελλάδα, η εταιρεία σώζει ζωές!
Άρθρο στην ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ
