Γιατί η πόλωση δεν ευνόησε τον ΣΥΡΙΖΑ;
Του Τάσου Τσακίρογλου.
Αυτό που φαίνεται ότι χαρακτήρισε τις ευρωεκλογές σε όλη την Ευρώπη είναι η μεγάλη πόλωση, κάτι που εξηγεί και την αυξημένη συμμετοχή, η οποία «τσίμπησε» δέκα μονάδες από το 42% περίπου στο 52%.
Η πόλωση αυτή αντανακλά -όχι ευθέως και όχι χωρίς διαμεσολαβήσεις- τον διχασμό και τις ανισότητες στην ήπειρο, ανάμεσα στους ωφελημένους και τους χαμένους της παγκοσμιοποίησης, αλλά και τη διπλή απειλή που φαίνεται να αισθάνονται οι δεύτεροι: από τη μία η οικονομική υποβάθμιση και από την άλλη η απειλή να χάσουν κάθε σταθερά της ζωής τους, κυρίως μετά την έκρηξη του μεταναστευτικού. Οικονομική ανασφάλεια, υπαρξιακή αγωνία, κοινωνικός αποκλεισμός, αίσθηση απώλειας της ταυτότητας.
Η γενική άνοδος της ακροδεξιάς και των εθνικιστών «κουμπώνει» και πατά σ’ αυτό το σαθρό έδαφος τμημάτων του πληθυσμού που χαρακτηρίζονται ως «ανθρώπινος κονιορτός»: μια πολιτικά ασταθής μάζα, εύκολα χειραγωγήσιμη, η οποία άγεται και φέρεται από δημαγωγούς και λαϊκιστές κάθε είδους. Οι τελευταίοι έρχονται να χαϊδέψουν τα αυτιά αυτών των στρωμάτων, προσφέροντας δήθεν την ασφάλεια της ταυτότητας του έθνους και ορίζοντας ως αποδιοπομπαίο τράγο τους πάσης φύσεως «ξένους» και «διαφορετικούς». Και φυσικά δεν μιλάμε μόνο για φτωχούς και αποκλεισμένους, αλλά και για μικροαστικά στρώματα ή και μέλη της μεσαίας και ανώτερης τάξης, τα οποία βρίσκουν ένα raison d’être -ένα λόγο ύπαρξης- αλλά και μια εύκολη ερμηνεία για τα κοινωνικά δεινά.
Σε καθεστώς πόλωσης λειτουργεί περισσότερο το συναίσθημα και λιγότερο η λογική
Από την άλλη, η ενίσχυση των Πράσινων κομμάτων σε διάφορες χώρες αντανακλά την αυξανόμενη αγωνία τμημάτων του πληθυσμού για το το θέμα της κλιματικής κατάρρευσης και των ορατών πλέον εκδηλώσεων που τη συνοδεύουν. Τα ακραία καιρικά φαινόμενα που γίνονται όλο και πιο συχνά και τα αλλεπάλληλα ρεκόρ στις υψηλές θερμοκρασίες χρόνο με το χρόνο πείθουν πολλούς για τον επείγοντα χαρακτήρα του θέματος.
Έτσι, η πόλωση γίνεται εθνικό, ευρωπαϊκό και παγκόσμιο φαινόμενο, όπως μας έδειξε η εκλογή του Τραμπ, το δημοψήφισμα για το Brexit, το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών στη Γαλλία, αλλά και η κατάσταση στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια με τα μνημόνια. Στην ουσία η πόλωση είναι το σύμπτωμα – ο πυρετός – που υποδηλώνει την ασθένεια στο κοινωνικό επίπεδο.
Στη χώρα μας ξεκίνησε ως διχασμός ανάμεσα σε μνημόνιο και αντιμνημόνιο, συνεχίστηκε ως νεοφιλελεύθερο πρόγραμμα και πρόγραμμα αναδιανομής, ενώ τώρα έχουν ξυπνήσει και παλιότερα πάθη ενός παραδοσιακού εθνικού διχασμού. Το δείχνει η πολιτική φρασεολογία, η πολιτική επικοινωνία, αλλά και οι οικονομικές προτάσεις που κατατίθενται.
Ο ΣΥΡΙΖΑ αγνόησε για πολύ καιρό τα συντηρητικά ανακλαστικά που ξύπνησαν στην ελληνική κοινωνία, σε κάποιες περιπτώσεις προσπάθησε να τα χαϊδέψει (π.χ. με τη σχέση Εκκλησίας – Πολιτείας), ενώ στη συνέχεια και με μεγάλη καθυστέρηση επιχείρησε να επιτεθεί κατά μέτωπο. Όμως, όπως δείχνει η ιστορική εμπειρία, όταν δεν μπορείς να δεις μπροστά σου τον τοίχο, τόσο το χειρότερο για σένα. Ο θυμός και η απογοήτευση για τις υποσχέσεις που δεν τηρήθηκαν, η οργή για τη φορολόγηση των γνωστών υποζυγίων, αλλά και η αλαζονεία πολλών στελεχών της κυβέρνησης δημιούργησαν ένα εκρηκτικό μείγμα. Αυτό μαζί με τη χαλαρή ψήφο των ευρωεκλογών έφερε τη συντριβή.
Σε καθεστώς πόλωσης λειτουργεί περισσότερο το συναίσθημα και λιγότερο η λογική και αυτό πρέπει να το πάρει υπόψη της η Αριστερά. Το έκαναν και το κάνουν με μεγάλη επιτυχία οι ακροδεξιοί και οι φασίστες. Πρέπει να αγγίξουμε την καρδιά και όχι μόνο το μυαλό των ανθρώπων.
Άρθρο στην ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ
